ارزشیابی برنامه‌ی درسی مراکز آموزش زبان فارسی از منظر فارسی ‏آموزان غیرایرانی

پیش­شرط طراحی یک برنامه‌ی درسی کارآمد و موفق، تحلیل محیط یادگیری/ آموزش، تحلیل نیازهای زبان‌آموزان و شناخت اهداف آن‌ها است. در حقیقت، نتایج این تحلیل­ها می­تواند مبنای تولید محتوای منابع آموزشی و تعیین­کننده‌ی رویه­ها و روندهای آموزشی باشد. در بسیاری از مراکز زبان­آموزی، معمولاً فرصت لازم برای انجام این تحلیل­ها پیش نمی­آید. در این شرایط، بهترین کار ارزشیابی­های دوره­ای است. ارزشیابی خود ابعاد گوناگونی دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، سنجش میزان رضایت زبان‌آموزان است. در پژوهش حاضر، تلاش شده ‌است میزان رضایت­مندی فارسی­آموزان دو مرکز دهخدا (وابسته به دانشگاه تهران) و المهدی (وابسته به جامعه‏المصطفی العالمیه‌ی قم) از محتوا و برنامه‌ی درسی این دو مؤسسه بررسی شود. برای همین منظور، یک پرسشنامه‌ی محقق­ساخته بر اساس معیارهای بیلی (2009) و مجموعه­ای از معیارهای متداول در روانشناسی تربیتی طراحی شد. در پرسشنامه‌ی طراحی­شده که 80 فارسی­آموز خارجی به آن پاسخ دادند، معیارهایی از قبیل قابل­ فهم ­بودن مواد درسی، توجه به ارزشیابی تکوینی، توجه به زبان بومی زبان‌آموزان، انعطاف‌پذیری برنامه‌ی درسی، تطابق برنامه‌ی درسی با شرایط زبان­آموزان، لذت­بخش بودن مواد درسی، توجه به نیازهای حال و آینده‌ی زبان‌آموزان و تطابق برنامه‌ی درسی با سن آن‌ها مورد سنجش قرار گرفته است. تحلیل داده­ها نشان داد که میزان رضایت کلیِ فارسی­آموزان این دو مؤسسه از محتوا و برنامه‌ی درسی ارائه شده، حدود 50 درصد است. در این مقاله، ضمن معرفی انگاره‌ی برنامه­ریزی نیشن و مکالیستر (2010)، چند راهکار برای ارتقای برنامه‌ی آموزشی این مؤسسه‌ها پیشنهاد شده ‌است.